Fréttir

Þórður Tómasson tekur við Landstólpanum

Þórður Tómasson safnvörður og menningarfrömuður að Skógum undir Eyjafjöllum hlaut í dag, föstudaginn 5. apríl, Landstólpann, samfélagsviðurkenningu Byggðastofnunar. Viðurkenningin var afhent á ársfundi Byggðastofnunar sem haldinn var í Miðgarði í Skagafirði.

Þórður Tómasson er flestum kunnur. Hann hefur byggt upp stærsta byggðasafn á Íslandi sem dregur að sér fjölda ferðamanna árlega og meiri fjölda en nokkurt annað byggðasafn. Þórður hefur verið óþreytandi við björgun íslensks menningararfs á starfstíma sínum. Hann tekur á móti ferðamönnum á persónulegan hátt, spilar á orgel og hrífur fólk með frásögnum sínum. Hann hefur verið ötull í útgáfumálum, skrifað um þjóðhætti og um minja- og safnamál. Hann var hvatamaður að fornleifarannsóknum, t.d. á Stóru-Borg svo fátt eitt sé talið. Safnið á Skógum er einstakt á landsvísu, þar er byggðasafn, samgönguminjasafn og kirkja sem Þórður lét reisa á staðnum. Þórður er enn starfandi 92ja ára gamall, fæddur 1921.

Landstólpinn er veittur einstaklingum, fyrirtækjum, stofnunum eða sveitarfélögum sem vakið hafa jákvæða athygli á landsbyggðinni, t.d. með tilteknu verkefni eða starfsemi, umfjöllun eða öðru. Jafnt er horft til vinnu sem vakið hafa athygli á byggðamálum, landsbyggðinni í heild, eða einhverju tilteknu byggðarlagi og þannig aukið veg viðkomandi samfélags. Viðurkenningin er hvatning og hugmyndin að baki henni er að efla skapandi hugsun og bjartsýni.

Þetta var í þriðja skipti sem Byggðastofnun afhendir Landstólpann. Jón Jónsson, þjóðfræðingur og menningarfrömuður á Ströndum hlaut hann árið 2011. Síðasta ár var viðurkenningin veitt Örlygi Kristfinnssyni frumkvöðli í menningarferðaþjónustu og safnastarfi á Siglufirði.

Byggðastofnun óskaði eftir ábendingum um verðugan handhafa Landsstólpans og í ár bárust 27 tilnefningar víðsvegar að af landinu.

Gréta Jósefsdóttir á Litla-Ósi í Húnaþingi vestra hannaði viðurkenninguna í ár en leitað er til lista- eða handverksfólks á því landssvæði sem Byggðastofnun heldur ársfund sinn. Gréta hefur rekið Leirhús Grétu, gallerí og vinnustofu í tæp 12 ár. Hún hefur sótt námskeið innanlands og utan en segist sjálf hafa lært mest af reynslunni.

Heitið  á viðurkenningunni, Landstólpinn, er fengið úr kvæði Jónasar Hallgrímssonar, Alþing hið nýja (1840). Jónas segir bóndann stólpa búsins og búið stólpa landsins, það sem landið treystir á. Nú er merking búsins í bændasamfélagi 19. aldar yfirfærð á nútímasamfélagið sem byggir á mörgum stoðum og stólpum.