Fréttir

Samanburður á fasteignagjöldum hús og lóðarmat

Byggðastofnun hefur fengið Þjóðskrá Íslands til að reikna út fasteignamat og fasteignagjöld á sömu fasteigninni á nokkrum þéttbýlisstöðum á landinu eins og undanfarin ár. Viðmiðunareignin er einbýlishús sem er 161,1 m² að grunnfleti og 351m³. Stærð lóðar er 808m². Gjöldin eru reiknuð út samkvæmt núgildandi fasteignamati sem gildir frá 31. desember 2012 og samkvæmt álagningarreglum ársins 2013 eins og þær eru í hverju sveitarfélagi. Til að forðast skekkjur var útreikningur fasteignagjaldanna sendur á viðkomandi sveitarfélag og óskað eftir að athugasemdir yrðu gerðar ef um skekkjur er að ræða. Tekið hefur verið tillit til þeirra ábendinga sem bárust.

Fasteignamat er mjög mismunandi eftir því hvar á landinu er. Fasteignamat húss og lóðar á höfuðborgarsvæðinu, miðað við meðaltal, er 36,6 milljónir og hefur hækkað úr 34 milljónum árið 2011. Af þeim þéttbýlisstöðum sem skoðaðir voru utan höfuðborgarsvæðisins er matið hæst á Akureyri 30,7 milljónir, var 27,4 milljónir 2011,  og í Keflavík  25 milljónir, var 24,4 milljónir árið 2011. Er það óbreytt röð frá í fyrra. Lægst er matið eins og áður á Patreksfirði 9,7 milljónir, var 9,2 milljónir. Næst lægst er matið í Vopnafirði, 10,8 milljónir, lækkar úr 11,1 milljón. Þriðja lægsta matið er nú í Bolungarvík, 11,9 milljónir, var 10,6 milljónir í fyrra og þá næst lægst. Mest hefur fasteignamatið hækkað milli ára á Höfn, um 35,7% og á Siglufirði um 34,7%. Það lækkar hins vegar um 3,1% á Vopnafirði og 2,6% á Ísafirði.

Þegar horft er á fasteignagjöldin breytist myndin verulega. Tekið skal fram að hér er horft til allra svokallaðra fasteignagjalda, það er fasteignaskatts, lóðarleigu, fráveitugjalds, vatnsgjalds og sorpgjalda. Meðaltalið á höfuðborgarsvæðinu gefur ekki hæstu fasteignagjöldin. Því valda álagningarreglur einstakara sveitarfélaga. Gjöldin eru nú hæst í Grundarfirði 303 þúsund, næsthæst á Húsavík 297 þúsund og þriðju hæstu gjöldin eru á Ísafirði 284 þúsund. Á síðasta ári voru gjöldin hæst á Ísafirði 291 þúsund. Lægstu gjöldin eru á Vopnafirði 138 þúsund en gjöldin voru líka lægst á Vopnafirði í fyrra, 156 þúsund. Gjöldin á Vopnafirði í ár eru 45% af gjöldunum í Grundarfirði. Það er verulega meiri munur en í fyrra þegar lægstu gjöld voru 54% af hæstu gjöldum.

Hástökkvari ársins hvað fasteignagjöldin varðar, hvort heldur horft er á prósentuhækkun eða hækkun í krónum, er Grundarfjörður. Þar hækka gjöldin milli ára um 29% eða tæplega 68 þúsund. Mest lækka gjöldin á Vopnafirði í prósentum eða um 12%. Lækkunin í krónutölu er mest í vesturbæ Kópavogs, 28 þúsund.

Rétt er að taka fram að sveitarfélög veita mismunandi þjónustu til dæmis hvað varðar sorpurðun og förgun og sums staðar er rukkað fyrir þjónustu sem er innifalin í gjöldum annars staðar. Þá er og rétt að vekja athygli á því að á einstaka stað er fasteignamat mismunandi eftir hverfum á framangreindum stöðum. Loks er ástæða til að vekja athygli á því að í sveitarfélögum með fleiri en einn þéttbýliskjarna er fasteignamatið mjög mishátt eftir kjörnum og þar með fasteignagjöldin. Sama á við um dreifbýli. Fyrir kemur að mismunandi reglum er beitt við útreikning lóðarleigu innan sama þéttbýlis, til dæmis vegna þess að eldri samningar kveða á um aðrar reikniaðferðir. Hér er miðað við nýjustu samninga.

Í lokin má benda á að þrátt fyrir að flest sveitarfélögin séu með hærri fasteignagjöld en meðaltalið í Reykjavík þá fá sveitarfélögin utan höfuðborgarsvæðisins 3.1 milljarð úr Jöfnunarsjóði sveitarfélaga á árinu 2013 í „framlög vegna lækkunar tekna af fasteignaskatti 2013“. Samkvæmt útreikningi Jöfnunarsjóðs þyrfti upphæðin að vera mun hærri eða 5 milljarðar.

Heildar fasteigna og lóðarmat 2013 (pdf)

Samanburður á fasteignagjöldum hús og lóðarmat 2013 (pdf)

Samanburður á fasteignagjöldum 2012 og 2013 (pdf)

Samanburður á fasteignamati 2012 og 2013 (pdf)

Tafla: Fasteignamat og fasteignagjöld 2013 (pdf)