Fréttir

Samkvæmt lögum nr. 98/2019 um póstþjónustu, eiga allir landsmenn rétt á alþjónustu sem uppfyllir tilteknar gæðakröfur og er á viðráðanlegu verði, sbr. 1. mgr. 9. gr. laganna. Samkvæmt 12. gr. sömu laga getur póstrekandi sem er útnefndur til að veita alþjónustu sótt um til Byggðastofnunar að honum verði með fjárframlögum tryggt sanngjarnt endurgjald fyrir þá starfsemi sem um ræðir ef að hann telur að alþjónusta sem honum er skylt að veita hafi í för með sér hreinan kostnað. Með ákvörðun Póst- og fjarskiptastofnunar (PFS) nr. 13/2020 var Íslandspóstur ohf. útnefndur alþjónustuveitandi  á Íslandi. Umsókn fyrirtækisins um sanngjarnt endurgjald barst til Byggðastofnunar þann 25. janúar 2022  og hefur stofnunin nú tekið ákvörðun um endurgjald til Íslandspósts ohf. (hér eftir ÍSP) vegna alþjónustu sem fyrirtækið veitti á árinu 2021.

Umsókn Íslandspósts
Í umsókn félagsins er sótt um sanngjarnt endurgjald vegna dreifingar pósts á óvirkum markaðssvæðum í dreifbýli og þéttbýli auk endurgjalds vegna þeirrar skyldu sem hvíldi á fyrirtækinu að vera með sömu gjaldskrá innan alþjónustu um land allt, sbr. 2. mgr. 17. gr. laga um póstþjónustu, sem og að tilteknar póstsendingar fyrir blinda eiga að vera gjaldfrjálsar.  

Umsókn ÍSP um endurgjald var 722 milljónir kr. og hefur Byggðastofnun ákveðið að endurgjald vegna ársins 2021 verði 563 milljónir kr., í samræmi við eftirfarandi töflu:

Um endurmat
Að óbreyttum lögum um póstþjónustu má gera ráð fyrir að alþjónusta í pósti komi til með að hafa í för með sér hreinan kostnað á næstu árum sem mun kalla á að endurgjald komi frá ríkissjóði í samræmi við lög um póstþjónustu.

Eins og fram kemur í ákvörðun PFS nr. 1/2021 og ákvörðun Byggðastofnunar nr. Á-1/2022 nú, er verið að greiða fyrir þjónustu sem fyrirtæki myndu almennt ekki veita ef hefðbundin viðskiptasjónarmið væru lögð til grundvallar. Útreikningar á hreinum kostnaði Íslandspósts ohf. byggja á kostnaðarlíkani félagsins og afkomu á þeim landssvæðum sem talin eru óvirk markaðssvæði, ásamt kostnaði vegna samræmdrar gjaldskrár og kostnaði vegna gjaldfrjálsra sendinga fyrir blinda og sjónskerta.

Kostnaðarbókhald ÍSP á að endurspegla á hverjum tíma rétta kostnaðarhlutdeild þeirra vöru sem félagið býður en miðað hefur verið við að þjónusta/vörur innan alþjónustu beri að mestu kostnað vegna dreifikerfisins, en þjónusta utan alþjónustu beri viðbótarkostnað í samræmi við notkun á dreifikerfinu.

Miklar breytingar hafa átt sér stað bæði í innra og ytra rekstrarumhverfi ÍSP á undanförnum árum,  mikil fjölgun pakkasendinga, fækkun bréfasendinga og alþjónustuskylda vegna pakka innanlands færð úr 0-20 kg í 0-10 kg svo eitthvað sé nefnt.

Þessar breytingar gera það m.a. að verkum að kostnaðarhlutdeild vegna dreifikerfis alþjónustuveitanda ÍSP er að færast frá bréfasendingum yfir til pakkasendinga. Nauðsynlegt endurmat kostnaðarþátttöku vöruflokka innan líkansins stendur yfir og vegna þess ákveður Byggðastofnun að beita varúðarniðurfærslu við mat á endurgjaldi vegna hreins kostnaðar alþjónustu í ákvörðun sinni á sama hátt og gert var í ákvörðun PFS nr. 1/2021.

Ákvörðunina í heild má lesa hér: Á-1/2022