Fréttir

Könnun meðal íbúa höfuðborgarsvæðis og stærri bæja

Byggðastofnun hóf á árinu 2019 viðamikla rannsókn á búsetuáformum landsmanna í samstarfi við innlendar og erlendar háskólastofnanir. Tilgangur rannsóknarinnar var að fá greinargott yfirlit um búsetuþróun á Íslandi, orsakir hennar og afleiðingar. Starfið var leitt af Þóroddi Bjarnasyni prófessor við Háskólann á Akureyri. Fyrsta áfanga lauk 2019 og fjallaði hann um áform fólks sem býr í smærri bæjum og þorpum. Annar og þriðji áfangi voru sambærilegar kannanir, önnur meðal fólks sem býr í dreifbýli og hin í stærri þéttbýliskjörnum og á höfuðborgarsvæðinu.

Skýrsla með niðurstöðum úr þriðja áfanga verkefnisins, um íbúa höfuðborgarsvæðisins og stærri bæja á Íslandi, hefur nú verið birt á vef Byggðastofnunar. Þátttakendur voru 9.664 íbúar á höfuðborgarsvæðinu og í 16 bæjum utan þess. Í skýrslunni kemur meðal annars fram að yfir 80% íbúa í öllum bæjum í könnuninni eru frekar eða mjög ánægð með búsetuna í sínu bæjarfélagi en 4% eru frekar eða mjög óánægð.

Íbúar höfuðborgarsvæðisins sem hafa flutt þangað utan af landi segja helst að atvinnu- eða menntunartækifæri hafi verið aðal ástæðurnar fyrir flutningum. Aftur á móti nefna þeir sem hafa flutt frá höfuðborgarsvæðinu til stærri bæja utan þess helst meiri kyrrð og ró, minni umferð og ódýrara eða betra húsnæði sem mikilvægar ástæður fyrir flutningunum.

Um 70% íbúa í stærri bæjum og á höfuðborgarsvæðinu telja ólíklegt að þeir muni flytja á brott fyrir fullt og allt í framtíðinni. Þeir sem eru 25 ára og yngri eru líklegri en aðrir til að flytja á meðan elsti hópur svarenda er ólíklegastur. Þó almennt sé sjaldgæft að íbúar allra bæjarfélaganna sjái fyrir sér að flytja í burtu framtíðinni er nokkur munur milli bæja hvað það varðar.

Þá kemur fram að líkur á búferlaflutningum aukast með versnandi fjárhagsstöðu og að þeir sem segja að flestir eða allir nánustu fjölskyldumeðlimir og vinir búi í sama bæjarfélagi eru ólíklegri til að ætla að flytja en þeir sem eiga færri vini í næsta nágrenni.

Um 44% þeirra sem búa í bæjum utan höfuðborgarsvæðisins og segjast ætla að flytja segja að nálægð við vini eða fjölskyldu skipti miklu máli fyrir þær fyrirætlanir. Yfir 30% segja jafnframt að atvinnutækifæri sín eða maka síns, betra aðgengi að heilbrigðisþjónustu og menntunartækifæri sín eða maka síns séu mikilvægar ástæður fyrir því að þau hyggi á flutninga.

Flestir íbúar stærri bæja utan höfuðborgarsvæðisins sem hyggjast vera um kyrrt í sínu bæjarfélagi segja að gott samfélag sé þáttur sem skipti miklu máli fyrir áframhaldandi búsetu. Meirihluti svarenda segir jafnframt að kyrrð og ró, hreint loft, nálægð við vini eða fjölskyldu, lítil umferð og möguleikar til útivistar skipti miklu máli fyrir áframhaldandi búsetu.